Tükenmişlik Sendromu nedir? Belirtileri nelerdir?

“Sabah uyanmak bile zor geliyor, hiçbir şeyden keyif almıyorum..." diyorsanız, yalnız değilsiniz.

Modern hayatın koşuşturması, iş baskısı, sürekli “yetişme” hali ve kişisel hayatın getirdiği sorumluluklar, zamanla ruhsal bir çöküşe yol açabiliyor. Bu durumun adı: Tükenmişlik Sendromu.

Peki, tükenmişlik Sendromu nedir? Belirtileri nelerdir?

Tükenmişlik Sendromu Nedir?

Tükenmişlik sendromu (burnout), Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından “Kronik iş yeri stresiyle baş edememe sonucu oluşan fiziksel, zihinsel ve duygusal tükenme durumu” olarak tanımlanır. Genellikle işle ilgili stres kaynaklıdır, ancak kişisel hayatın da etkisi olabilir.

Tükenmişlik Sendromunun belirtileri nelerdir?

Tükenmişlik sendromu yavaş yavaş gelişir ve çoğu zaman kişi bu durumu fark etmekte zorlanabilir. Belirtiler genel olarak üç ana başlıkta toplanır:

1. Duygusal tükenme

• Sürekli yorgun ve bitkin hissetme

• Enerji kaybı, motivasyon düşüklüğü

• Umutsuzluk ve çökkünlük hali

• Sık ağlama nöbetleri veya içe kapanma

2. Zihinsel uzaklaşma ve negatif duygular

• İşe karşı ilgisizlik, soğuma

• İş arkadaşlarına ve çevreye karşı tahammülsüzlük

• Başarı duygusunun azalması

• “Yaptığım işin bir anlamı yok” düşüncesi

3. Fiziksel belirtiler

• Uyku bozuklukları (uyuyamama ya da aşırı uyuma)

• Baş ağrısı, mide problemleri, kas ağrıları

• Kalp çarpıntısı ve nefes darlığı hissi

• Bağışıklık sisteminde zayıflama

Tükenmişlik Sendromu kimlerde görülür?

Tükenmişlik sendromu herkesin başına gelebilir, ancak bazı meslek gruplarında daha yaygındır:

• Sağlık çalışanları (özellikle doktorlar ve hemşireler)

• Öğretmenler ve akademisyenler

• Çağrı merkezi çalışanları

• Kurumsal ofis çalışanları (beyaz yakalılar)

• İnsan kaynakları ve yönetici pozisyonları

Ayrıca mükemmeliyetçi, “hayır diyemeyen”, aşırı sorumluluk alan bireylerde de daha sık görülür.

Tükenmişlik Sendromu ile nasıl baş edilir?

1. Durumu fark edin ve kabul edin

Kendinize “Ben neden sürekli bu kadar yorgun hissediyorum?” diye sormak bir başlangıç olabilir. Belirtileri fark etmek, çözüm yoluna girmenin ilk adımıdır.

2. Profesyonel destek alın

Psikolog veya psikiyatrist desteği, tükenmişlik sendromunda oldukça etkilidir. Bilişsel davranışçı terapi (BDT) yaygın olarak kullanılır.

3. Çalışma alışkanlıklarınızı gözden geçirin

Aşırı çalışma, sınır koyamama ve sürekli ulaşılabilir olma hali tükenmişliği tetikler. Gerekirse iş planlamanızı yeniden düzenleyin.

4. Kendinize zaman ayırın

Hobiler, doğa yürüyüşleri, sosyal ilişkiler ve fiziksel aktiviteler stresi azaltır, zihni tazeler. Günde sadece 30 dakikalık yürüyüş bile büyük fark yaratabilir.

5. Uyku ve beslenme düzeninize dikkat edin

Kaliteli uyku ve dengeli beslenme hem fiziksel hem zihinsel dayanıklılığı artırır.